Hàm ý là gì? Tác dụng của cách nói hàm là gì? Ngáy sau đây hãy cùng chúng tôi đi tôi tìm hiểu về hàm ý trong bài viết sau đây của chúng tôi.
Xem ngay
Hàm ý là gì?
– Hàm ý còn có tên gọi khác là hàm ẩn, hàm ngôn. Nó là phần thông báo trong câu nhưng không được diễn đạt, biểu thị bằng từ ngữ. Người nghe, người nói có thể hiểu nghĩa thông qua việc suy diễn từ nghĩa của các từ ngữ cấu thành nên câu.
Tùy vào hoàn cảnh, mà hàm ý được sử dụng với các mục đích như:
- Mời mọc, rủ rê
- Từ chối
- Lời thiếu thiện chí, đề nghị kín đáo
– Chứa đựng một ý nào đó ngầm ở bên trong
Ví dụ: âu nói hàm ý trêu chọc
lời khen hàm ý xỏ xiên
– Ý được chứa đựng ở bên trong, không diễn đạt ra trực tiếp
Ví dụ:
– Câu nói chứa nhiều hàm ý.
– Một cái nhìn đầy hàm ý.
Hiểu đơn giản, hàm ý là việc sử dụng một từ hoặc một cụm từ để gợi ý một ý nghĩa khác với nghĩa đen của nó.
Ví dụ: “Cái kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra”.
Hàm ý được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau: mời mọc, rủ rê, từ chối, đề nghị kín đáo, hoặc có khi là lời thiếu thiện chí.
Cách nói hàm ý sẽ đem đến một số tác dụng như :
- Tạo ra hiệu quả mạnh mẽ, sâu sắc hơn so với cách nói thông thường.
- Giữ được tính lịch sự và thể diện của người nói/ người nghe.
- Làm cho lời nói có ý vị, hàm súc.
- Người nói có thể không phải chịu trách nhiệm về hàm ý.
Các loại hàm ý trong văn học
– Các nhà văn thường sử dụng hàm ý để tạo ra các liên tưởng cảm xúc có thể tích cực, tiêu cực hoặc trung lập.
Hàm ý tích cực
– Những từ gợi ra một phản ứng tình cảm thuận lợi, với ý nghĩa tích cực.
Ví dụ: mô tả một người nào đó đầy tham vọng là “người nhanh nhẹn” hoặc một người sôi nổi và tò mò là “trẻ trung”.
Hàm ý tiêu cực
– Khi một ý nghĩa tiêu cực được tạo ra, nó sẽ trình bày người hoặc vật dưới cái nhìn không thuận lợi. Sử dụng các ví dụ trên, người có tham vọng tương tự có thể được mô tả là “người quá khích”, trong khi người tò mò có thể bị coi là “trẻ con”.
Hàm ý trung lập
– Đây là khi một từ nói lên ý nghĩa của nó với một quan điểm trung lập và không có hàm ý tích cực hay tiêu cực kèm theo.
Ví dụ: Câu nói “ Anh ấy có tham vọng” gợi ý một người làm việc chăm chỉ và nỗ lực để đạt được, không phán xét tham vọng là điều tốt hay điều xấu.
Những lưu ý quan trọng về nghĩa hàm ý
– Hàm ý có thể đoán và hiểu nghĩa dễ dàng, người nghe nếu tập trung vào câu chuyện có thể dễ dàng hiểu được nghĩa đó.
– Hàm ý có thể chối bỏ được vì người nói sẽ không chịu trách nhiệm với hàm ý đó, nên khi giao tiếp cần lưu ý đến ngôn ngữ biểu đạt và hoàn cảnh cụ thể.
– Nghĩa hàm ý thường dùng trong văn chương và giao tiếp, không nên dùng nghĩa hàm ý trong văn bản hành chính.
Nhiều khi hành động cũng chứa hàm ý, đây là cách dùng “ hình ảnh” để diễn đạt ý của ngôn ngữ nghệ thuật.
Ý nghĩa của nghĩa hàm ý trong giao tiếp
– Giúp lời nói có sức biểu đạt sâu sắc, mạnh mẽ.
– Thể hiện thái độ, tình cảm văn hóa ứng xử trong giao tiếp như tế nhị, lịch sự, tôn trọng người khác. Hoặc đôi khi là sự châm biếm chế giễu khi sử dụng cách chơi chữ.
Lưu ý những trường hợp sau không nên sử dụng nghĩa hàm ý gồm:
- Khi cần thông báo về một sự kiện, tin tức hay thông tin cho công chúng vì sử dụng nghĩa hàm ý dễ gây hiểu lầm.
- Trong văn bản hành chính công vụ, văn bản khoa học.
- Những câu khẩu hiệu, tuyên truyền.
- Để sử dụng được hàm ý cần chú ý 2 điều kiện gồm:
- Người nói, người viết có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
- Người nghe có khả năng giải đoán được hàm ý.
