Lipit là gì? Khái niệm – Tính chất vật lí, tính chất hóa học

Lipit là gì? Tính chất vật lí, tính chất hóa học của lipit sẽ có những gì? Bạn có muốn tìm hiểu về nó hay không? Vậy thì ngay sau đây hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu về Lipit này trong bài viết sau đây nhé.

Xem ngay:

• Este là gì?
• Công thức hóa học của Criolit (Na3AlF6)

Lipit là gì?

Khái niệm

– Lipit là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không hòa tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ không phân cực.

Chất béo

– Chất béo là trieste của glixerol với axit béo, gọi chung là triglixerit hay là triaxylglixerol.

– Axit béo là axit đơn chức có mạch cacbon dài, không phân nhánh.

– Các axit béo thường có trong chất béo là: axit stearic (CH3[CH2]16COOH), axit panmitic (CH3[CH2]14COOH), axit oleic (cis−CH3[CH2]7CH=CH[CH2]7COOH).

Công thức cấu tạo chung của chất béo:

– Trong đó R1, R2, R3 là gốc hiđrocacbon, có thể giống nhau hoặc khác nhau.

Một số axit béo thường gặp:

• Axit panmitic: C15H31COOH (256)
• Axit stearic: C17H35COOH (284)
• Axit oleic: C17H33COOH (có 1 nối đôi) (282)
• Axit linoleic: C17H31COOH (2 nối đôi) (280)

Tính chất vật lí

• Nhẹ hơn nước, không tan trong nước.
• Khi phân tử chất béo có chứa gốc hiđrocacbon không no, chất béo ở trạng thái lỏng ; có chứa gốc hiđrocacbon no, chất béo ở trạng thái rắn.
• Mỡ động vật và dầu thực vật đều không tan trong nước, nhẹ hơn nước; nhưng tan tốt trong các dung môi hữu cơ.

Tính chất hóa học

Phản ứng thủy phân trong môi trường axit

(CH₃[CH₂]₁₆COO)C₃H₅ + 3H₂O  3CH₃[CH₂]₁₆COOH + C₃H₅(OH)₃

Phản ứng thủy phân trong môi trường bazo (phản ứng xà phòng hóa)

(CH₃[CH₂]₁₆COO)C₃H₅ + 3NaOH  3CH₃[CH₂]₁₆COONa + C₃H₅(OH)₃

Phản ứng hidro hóa

– Chất béo có chứa các gốc axit béo không no có phản ứng cộng H2 vào nối đôi:

– Chất béo không no + H₂  chất béo no

(C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ (lỏng) + 3H₂ (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ (rắn)

Phản ứng oxi hóa

– Chất béo tác dụng với oxi của không khí tạo thành andehit có mùi khó chịu. Đó là nguyên nhân của hiện tượng dầu mỡ để lâu bị ôi.

Ứng dựng

– Chất béo là nguồn dinh dưỡng quan trọng và cung cấp một lượng đáng kể năng lượng cho cơ thể hoạt động. Chất béo còn là nguyên liệu để tổng hợp một số chất khác cần thiết cho cơ thể bảo đảm sự vận chuyển và hấp thụ các chất hòa tan được trong chất béo.

– Trong công nghiệp, chất béo dùng để điều chế xà phòng và glixerol.

– Chất béo còn được dùng trong sản xuất một số thực phẩm khác như mì sợi, đồ hộp,…Dầu mỡ sau khi rán, có thể được dùng để tái chế thành nhiên liệu.

Vai trò của chất béo trong cơ thể

• Chất béo là thức ăn quan trọng của con người.
• Trong cơ thể người, chất béo là nguồn cung cấp và dự trữ năng lượng.
• Chất béo còn là nguyên liệu tổng hợp một số chất cần thiết cho cơ thể.
• Đảm bảo sự vận chuyển và hấp thụ các chất hòa tan được trong chất béo.